Στα φτερά της ιστορίας, Η «Μνημονιακή Κρίση» και οι απηχήσεις της στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.

Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023 ,στις 7 μμ, ολοκληρώνεται ο κύκλος “Στα φτερά της Ιστορίας” με τη διαδικτυακή συνάντηση,
Η «Μνημονιακή Κρίση» και οι απηχήσεις της στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.
Ο κύκλος αυτός ήταν συνδιοργάνωση του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση και του Εργαστηρίου Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Με αφόρμηση τα έργα
– «Τριλογία της Κρίσεως» του Πέτρου Μάρκαρη
Και
– «Το καλό θα’ρθει από τη θάλασσα» του Χ. Οικονόμου
Οι συγγραφείς θα συνομιλήσουν με τους:
– Τριαντάφυλλο Πετρίδη, ιστορικό , μέλος του ΔΣ του Ο.Ι.Ε.Ε.
– Ελένη Πατσιατζή, μέλος ΔΣ του Ο.Ι.Ε.Ε.
Zoom Meeting
Meeting ID: 864 2131 0063
Passcode: 494043
Για τα βιβλία:
«…Γράφοντας την τριλογία του, ο Μάρκαρης θα παρακολουθήσει βήμα προς βήμα την εξέλιξη της κρίσης. Ο δολοφόνοι θα βάλουν στο στόχαστρό τους τραπεζικά στελέχη, στελέχη οίκων αξιολόγησης, διευθυντές εισπρακτικών εταιρειών, καθ’ όλα ύποπτους επιχειρηματίες, αλλά και πανεπιστημιακούς ή συνδικαλιστές, κερδίζοντας τον θαυμασμό της οργισμένης κοινής γνώμης. Το ερώτημα γεννάται αμέσως: μπορεί η λογοτεχνία να πλησιάσει από τόσο κοντά την πραγματικότητα, ιδίως όταν εκείνο το οποίο επιδιώκει να αναδείξει είναι ο κοινωνικοπολιτικός της πυρήνας, χωρίς να ξεπέσει στη φωτογραφική αναπαραγωγή ή, χειρότερα, στην απροκάλυπτη καταγγελία της; Το θέμα καταρχάς δεν είναι ο βαθμός συγχρονισμού του συγγραφέα με τα γεγονότα που συγκλονίζουν την κοινωνία του, αλλά η μέθοδος της μεταγωγής και υποβολής τους. Η αφήγηση του Μάρκαρη καταφέρνει να χτίσει έναν κοινωνικό κόσμο που υπερβαίνει ευθύς εξαρχής την ειδησεογραφική ή τη στενά σχολιογραφική του εικόνα. Τα φαινόμενα που θίγει ο Μάρκαρης μπορεί να ξεκινούν από την παρούσα πραγματικότητα, αλλά αποκτούν γρήγορα το ιστορικό βάθος που απαιτείται προκειμένου να περιγράψουν ανάγλυφα τα χρόνια συμπτώματα της κατρακύλας της.»
(Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, περιοδικό ο αναγνώστης)
«…Ο συγγραφέας επαναπροσδιορίζει εύστοχα και οριοθετεί διττά τον όρο «εσωτερικός μετανάστης», ο οποίος παλιότερα ήταν συνυφασμένος με την αστυφιλία, δίνοντάς του πλέον τη διάσταση του παρείσακτου. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αντιστρέφει και μεταλλάσσει μια κατάσταση, αυτήν της επονομαζόμενης αποκέντρωσης, από ευκταία και ονειρική σε ανεπιθύμητη και εφιαλτική. Ο εν λόγω διφυής επαναπροσδιορισμός δεν συνιστά απλώς μια ακόμη εκδοχή του «ξένου» και μια διαφοροποιημένη έκφανση της ετερότητας, αλλά συμβάλλει στην ανασημασιοδότηση της έννοιας της πατρίδας. Είναι δυνατόν να αισθάνεται κανείς ξένος στη χώρα του; Να μην καταφέρνει να επικοινωνεί με ανθρώπους που μιλούν την ίδια γλώσσα; Να μην μοιράζεται μαζί τους τις ελπίδες και τα όνειρα, μολονότι έχουν κοινή Ιστορία; Τα ερωτήματα που ανακύπτουν από το βιβλίο του Οικονόμου δεν κρέμονται στο κενό, καθώς η ιδεολογική ραχοκοκαλιά του βιβλίου στήνεται μέσα από τις ευκρινείς απαντήσεις τους, χωρίς ο συγγραφέας να θολώνει το τοπίο για ζητήματα, που όπως τα παραπάνω, είναι πιθανό να κατατρύχουν τον κάθε αναγνώστη και συνάμα κάτοικο αυτής της χώρας. Και βέβαια εν προκειμένω, νευραλγικό ρόλο στην επίτευξη της προαναφερθείσας απόπειρας διαδραματίζει και ο τρόπος που ο συγγραφέας πραγματεύεται την έννοια της Μνήμης στον βαθμό που αυτή συνδέεται τόσο με το ατομικό τραύμα όσο και με το συλλογικό.»
(Σωτηρία Καλασαρίδου , περιοδικό ο αναγνώστης)
     

Στα φτερά της Ιστορίας, Νεοναζισμός

Το φαινόμενο του νεοναζισμού και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, τη Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην ένατη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα βιβλία:
– «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά», Κώστα Κατσουλάρη, Μεταίχμιο 2018
– «Φανή», Ευγενία Μπογιάνου, Μεταίχμιο 2019
Οι συγγραφείς θα συνομιλήσουν με τους:
– Κλεονίκη Αλεξοπούλου, μεταδιδακτόρισσα στην Οικονομική Ιστορία, διδάσκουσα στο Πάντειο, μέλος της συντακτικής ομάδας του ηλεκτρονικού περιοδικού Marginalia
– Κωστή Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικό, υπεύθυνο της πρωτοβουλίας «ΣΗΜΕΙΟ για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς», π. πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Zoom Meeting
Meeting ID: 848 8901 6822
Passcode: 535069
Για τα βιβλία:
-Ένα βασικό ερώτημα που αναδύεται από το κείμενο είναι με ποιους τρόπους διαμορφώνεται η αντρική ταυτότητα σε περιόδους έντονης κοινωνικής κρίσης όπου νέα πρότυπα αρρενωπότητας κατασκευάζονται και τα παλιά καταρρέουν βίαια υπό το βάρος της ενοχής, της ανασφάλειας, του προσωπικού και συλλογικού τραύματος. Κάθε πατρική φιγούρα απειλείται με αποκαθήλωση καθώς το γόητρο της αντρικής εξουσίας αμφισβητείται και νέες μέχρι πρόσφατα περιθωριοποιημένες αξίες και μορφές εξουσίας καταλαμβάνουν πρώτη θέση στην συνείδηση συναισθηματικά ανώριμων και εύκολα εντυπωσιαζόμενων νεαρών. Ακολούθως, οι νεαροί ήρωες της μυθιστορίας του Κατσουλάρη δανείζονται στοιχεία από τα Ομηρικά έπη: την εκτόνωση άγριων, αδούλευτων ενστίκτων και συναισθημάτων, την οργή, την εκδικητικότητα, την επιθυμία εξάλειψης του διαφορετικού.(Εύα Στάμου, Fractal, 13/11/2018).
Η Μπογιάνου φιλοτεχνεί μια οικογενειακή τοιχογραφία καθώς και μια ευρηματική ανασκόπηση των τελευταίων τριάντα χρόνων, εφόσον η αφήγησή της ανοίγεται διαρκώς με ομόκεντρους κύκλους από το κρίσιμο χρονικό σημείο της δεκαετίας της κρίσης στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, οι οποίες εξέθρεψαν την «κατάσταση εξαίρεσης» που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Κι όλα αυτά αφηγημένα από την οπτική μιας κοπέλας που γεννήθηκε στις αρχές του ’90, της Φανής· φοιτήτριας, που μεγάλωσε σε μονογονεϊκή οικογένεια χωρίς καμία καταπίεση και που τώρα ζει σε ένα διαμέρισμα της Ασκληπιού, στο κέντρο της Αθήνας. […]Χωρίς να εγκαταλείπει τον ρεαλισμό, η Μπογιάνου διαθέτει τη δυνατότητα να «βλέπει» το πριν των ανθρώπων και των καταστάσεων και να χαρτογραφεί τις συμπεριφορές τους. Το «γιατί» της τέτοιας εξέλιξής τους παρουσιάζεται με τρόπο αβίαστο, καθώς η συγγραφέας γνωρίζει πώς να προσεγγίζει το συλλογικό μέσα από το ατομικό πάθος, αναδεικνύοντας τον λογοτεχνικό λόγο σε μαρτυρία της εποχής μας και εγκαθιδρύοντας με την Ιστορία μια διακειμενική σχέση Λόγων (με τη φουκοϊκή έννοια του όρου), έναν ενδιάμεσο τόπο συνάντησης και διαλόγου μεταξύ της λογοτεχνίας και της Ιστορίας. Γιατί η γραφή της Μπογιάνου μιλά όχι για τα συνταρακτικά πρόσφατα γεγονότα αλλά για τους ανθρώπους από τη μεριά της ζωής, εκεί όπου το ατομικό τέμνεται με το συλλογικό ή το συλλογικό φωτίζεται από το προσωπικό βίωμα και την ανθρώπινη περιπέτεια. Άλλωστε, η «εμπράγματη»λογοτεχνία δεν γράφεται με ιδέες αλλά με αισθήματα και ευαισθησίες.(Δ. Χριστόπουλος, Bookpress , 10/04/ 2020)                                     

Στα φτερά της Ιστορίας, Τόπος- Μνήμη

«Τόπος- Μνήμη» στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην όγδοη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα:
– «Μαύρο νερό», του Μιχάλη Μακρόπουλου (Κίχλη, 2019)
– «Τζίντιλι», του Δημήτρη Χριστόπουλου (Το Ροδακιό, 2020)
Οι συγγραφείς συνομιλούν με
– τον Κώστα Αγγελάκο, συγγραφέα, καθηγητή Παιδαγωγικών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Αντιπρόεδρο του τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και διευθυντή του περιοδικού Νέα Παιδεία
– τη Ζέτα Παπανδρέου, ιστορικό και μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ΕΜΠ με θέμα «Χώρος και τραυματική μνήμη. Σημασιοδοτήσεις και ανασημασιοδοτήσεις»
Zoom meeting
Meeting ID: 859 7172 2758
Passcode: 201230
Για τα βιβλία:
– «Μαύρο νερό» (Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας – Περιοδικό “www.oanagnostis.gr” 2020,Κρατικό Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας 2020,Βραβείο Ελληνικής Λογοτεχνικής Φράσης της Χρονιάς – Περιοδικό “Literature.gr” 2019)
Το έργο κατά βάση, αν και μοιάζει με νουβέλα οικολογικής ανησυχίας, είναι περισσότερο ένας ύμνος στην ιδιαίτερη πατρίδα και στον τρόπο ζωής που αυτή υπαγορεύει. Ακόμα κι αν είναι κλινικά νεκρή, ακόμα κι αν καταστρέφεται θανάσιμα, ακόμα κι αν την εγκαταλείπουν όσοι δεν αντέχουν άλλο, μια βαθιά ριζωμένη αγάπη γίνεται επιμονή και μόχθος και παλμός. Το σπίτι που καταρρέει, το χωριό που ερημώνει, οι κρατικές αρχές που πιέζουν ασφυκτικά δεν είναι αρκετές για μια «αξιοπρεπή» ζωή στην πρωτεύουσα, αφού έτσι θα ξεριζωθεί ό,τι πιο βαθύ, μακραίωνο, υπαρξιακά σταθερό έδινε νόημα στο είναι αυτών των ανθρώπων.Η νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου δεν δίνει απαντήσεις. Θέτει το αυστηρό τοπίο της Ηπείρου σε πρώτο πλαίσιο, όπως και στο Δέντρο του Ιούδα, βάζει τους ήρωές της να ακολουθούν μια ενσυνείδητα καθορισμένη ζωή, χωρίς να αναζητούν την ευτυχία αλλού, και μεταξύ των λόγων και των σιωπών αφήνει κενά για να εισχωρήσει ο αναγνώστης. Ο τελευταίος δεν έχει εύκολες εξηγήσεις, αλλά πλησιάζει το κλίμα του βιβλίου πιο πολύ με το συναίσθημα παρά με τη λογική. Σαν άλλος πεζογραφικός Καβάφης ο συγγραφέας επιβραβεύει την επιμονή των ηρώων του: «Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει / όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) / πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, / κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε». Με άλλα λόγια, η αντίσταση είναι μάταιη ως προς το εξωτερικό αποτέλεσμα, αλλά μάλλον δεν είναι άσκοπη ως προς τους κραδασμούς που προκαλεί. (Γιώργος Περαντωνάκης, Bookpress 21/11/2019).
– “Τζίντιλι”(Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2021).Τα Σόθιψα, και η ευρύτερη περιοχή, ένα ευφυής αναγραμματισμός (με ελαφρά παραλλαγή) του ανεμογαμικού φυτού «άψινθος», είναι ο τόπος μέσω του οποίου αποπειράται ο συγγραφέας να εκφράσει τον ευρύτερο ελλαδικό, και όχι μόνο, χώρο. Μια μικρή κοινότητα κοντά στην Πτολεμαΐδα αναλαμβάνει κομβικό ρόλο ως συμπρωταγωνιστής των ηρώων, καθώς συνιστά τον χωροχρόνο που θα υποδεχτεί γεγονότα πανανθρώπινα. Την προσφυγιά, τον παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο πόλεμο, την άναρχη και στρεβλή εκβιομηχάνιση, την οικολογική καταστροφή. Όπως μας πρωτοδίδαξαν οι σπουδαίοι Λατινοαμερικάνικοι πρόγονοί του, ο Χριστόπουλος φιλοδοξεί να μετουσιώσει το τοπικό σε υπερεθνικό. Να υφάνει το ιστορικό και το κοινωνικό μαζί με το υπαρξιακό και το ερωτικό. Να αναπαραστήσει την ερήμωση και την καταστροφή του περιβάλλοντος μαζί με τη σταδιακή αλλά αργή ωρίμαση της οικολογικής, άκρα πολιτικής, συνείδησης. Να θέσει ζητήματα νεοπλουτισμού, αλλοτρίωσης, αλλαγής του οικογενειακού μοντέλου στην μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία. Και μαστορικά τα καταφέρνει όλα. Ο έρωτας δεν απουσιάζει, αλλά μοιάζει εγκλωβισμένος και ανολοκλήρωτος, αδύναμος να υπερισχύσει των ανθρώπινων λαθών,των δεινών που καταλήγουν στο πένθος και τη θλίψη. (Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Culturebook 27
Ιουλίου 2021)
.           

Στα φτερά της Ιστορίας, Μνήμη Ολοκαυτώματος

Το Ολοκαύτωμα και απηχήσεις του στη σύγχρονη ελληνική βιβλιοπαραγωγή, τη Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην έβδομη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα
– «Τι είναι ένας κάμπος», της Νάσιας Διονυσίου (Πόλις 2021)
– «Μπερλίν», της Σαλταμπάση Άντζης (Πόλις 2017)
– «Μοιρασμένες αναμνήσεις» της Michele Vernant (επιμέλεια, μετάφραση Αντώνης Καζάκος, εκδόσεις Επίκεντρο 2022).
θα συζητήσουν οι συγγραφείς και ο μεταφραστής του έργου της Μ. Βερνάν, Αντώνης Καζάκος, με τις
– Ελένη Χοντολίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
– Ξένια Ελευθερίου, επιστημονική υπεύθυνη του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης
Join Zoom Meeting
Meeting ID: 873 7444 6463
Passcode: 388680
Για τα βιβλία:
«Τι είναι ένας κάμπος»:Το Άουσβιτς πετάχτηκε από την Ιστορία. Η βία όμως έμεινε εδώ. Και μας θυμίζει πως τίποτε δεν τελείωσε. Η Νάσια Διονυσίου με τη νουβέλα της μας αναστατώνει εκ νέου. Γνωρίζει πως οι άνθρωποι συνηθίζουν. Ακόμη και το κακό. Και συχνά, αντί να το πολεμήσουν προτιμούν να το ημερώσουν, να συμβιβαστούν μαζί του. Άλλωστε οι άνθρωποι σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από ασύνδετες πληροφορίες, μπορούν να βλέπουν και ταυτόχρονα να μη βλέπουν. Μπορούν να ακούν και ταυτόχρονα να μην ακούν. Η συγγραφέας με τη νουβέλα μάς προτρέπει βίαια να μην επαναπαυόμαστε, να μην συνηθίζουμε. Λαοί που δεν θυμούνται αυτοκαταδικάζονται να πορευτούν προς την άβυσσο. (Μωυσής Ελισάφ, The Athens Review of Books, 09/04/2022)
«Μπερλίν»:Το Ολοκαύτωμα και οι διαδρομές του αντισημιτισμού, από τότε μέχρι σήμερα, είναι το κεντρικό σημείο που κινεί τη σκέψη και οργανώνει την αφήγηση. Το παρελθόν διαπλέκεται με το παρόν: ο σταθμός του Γκρούνεβαλντ από όπου ξεκινούσαν τρένα γεμάτα Εβραίους, το στρατόπεδο του Ράβενσμπρoυκ, μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, οι ένοικοι μιας πολυκατοικίας που ψάχνουν να ανασυστήσουν ένα ένα τα ονόματα και τις ζωές των Εβραίων που κατοικούσαν σ’ αυτήν… Επειτα, παρελθόν και παρόν γίνονται κουβάρι με την καθημερινότητα (ο Γερμανός συνδαιτυμόνας που βράζει για την προσβολή όταν μια Ελληνίδα ομοτράπεζη τον αποκαλεί «χερ κομαντάντ» και λίγο μετά «φτύνει τον αντισημιτισμό του») και το υποκειμενικό (ο Ελληνοεβραίος άντρας της Αντζης, ο γιος τους που πάει σε εβραϊκό σχολείο του Βερολίνου, οι συνεδρίες με τον ψυχαναλυτή της). Η Λίζυ Τσιριμώκου χαρακτήρισε το Μπερλίν «κράμα ημερολογιακής καταγραφής, δημοσιογραφικής έρευνας, αυτομυθοπλασίας, δοκιμίου ή σπουδής σε δεδομένο θέμα».(Στρατής Μπουρνάζος , ΕΦΣΥΝ, 16.07.2017)
«Μοιρασμένες αναμνήσεις»: Οι αναμνήσεις και τα μνημονικά κειμήλια μιας εβραϊκής οικογένειας της Θεσσαλονίκης που προδρομικά οδηγήθηκε στην έξοδο από τη γενέθλια πόλη της, μεταναστεύοντας το 1929 στη Γαλλία, σχετίζονται αυτονόητα με τους απόηχους της εβραϊκής τραγωδίας, αλλά επίσης και με την περιπέτεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Όμως οι Μοιρασμένες Αναμνήσεις της Μισέλ Βερνάν θέτουν πλαγίως και μέγιστης σημασίας ελληνικά ερωτήματα: Επερωτούν τον αυτάρεσκο εθνικό μας λόγο και ενσπείρουν στιγμές αμφιβολίας για την παγιωμένη εικόνα του συλλογικού εαυτού μας(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Στα φτερά της Ιστορίας, Η Δεκαετία του 80 στη λογοτεχνική παραγωγή

“Οι απηχήσεις της σημαντικής για την πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, δεκαετίας του 1980 στη λογοτεχνική παραγωγή”, Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2022 στις 7.00μμ. Η έκτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα των Γρηγοριάδη Θεόδωρου, “Ζωή μεθόρια” ( Πατάκης 2015) και Ραπτόπουλου Βαγγέλη “Διόδια” (Κέδρος 2016, α΄έκδοση 1982), οι συγγραφείς τους συνομιλούν με τη Ζωή Μπέλα , εκπαιδευτικό και μεταφράστρια και την Μαρία Τζαρδή, εκπαιδευτικό και συγγραφέα.
Zoom meeting
Meeting ID: 873 0132 0765
Passcode: 852147
Για τα βιβλία:
Ζωή μεθόρια“:Η παντοκρατορία του ΠΑΣΟΚ, η χιλιοδιασπαμένη Αριστερά, οι νέες ιδέες, τα νέα ήθη εντάσσονται στην αφήγηση, αναβιώνοντας πλήρως την εικόνα της δεκαετίας του ’80. «Η δεκαετία αυτή είναι μια δεκαετία στο μεταίχμιο των πάντων: των ιδεών, της τεχνολογίας, της οικονομίας, της μουσικής, της μοναξιάς», μας λέει ο συγγραφέας. Ισως πρόκειται για μια Ελλάδα που πάλευε να πετάξει από πάνω της τη ρετσινιά της επαρχίας της Ευρώπης και του κόσμου. Η «ζωή μεθόρια» είναι ένα μυθιστόρημα πλήρες. Μια σημαδιακή δεκαετία, μια παράξενη ηρωίδα, ένας κρυμμένος Βορράς και οι άνθρωποι που παλεύουν με τα καινά δαιμόνια της «νέας εποχής». ΄Ισως η καλύτερη λογοτεχνική στιγμή του Γρηγοριάδη. Δημήτρης Αθηνάκης, Καθημερινή 23/05/2015
Τα “Διόδια”, το δεύτερο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1982, την εποχή που ο συγγραφέας ήταν σχεδόν συνομήλικος με τους ήρωές του. Αμέσως απέσπασαν εγκωμιαστικές κριτικές. Παραφράζοντας τον Μπελλ, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για «ομαδικό πορτραίτο με μια γενιά». Γυρίζοντας τις σελίδες των Διοδίων είναι σαν να ταξιδεύεις μέσα στην καθημερινότητα μιας ομάδας νέων. Τίποτε από αυτά που συμβαίνουν δεν μοιάζει επινοημένο. Ένα κείμενο που στέκει στέρεα και απλά στα πόδια του. Η καλή αρχιτεκτονική δεν έχει ανάγκη από φανταχτερά υλικά.Τα Διόδια δίνουν το επίπεδο της παραστατικής ικανότητας του συγγραφέα που ελάχιστοι ομήλικοί του διαθέτουν. Γεμάτο αλήθεια και αισιοδοξία, αφελές έτσι όπως μόνον η πραγματικότητα μπορεί να το κάνει, τρυφερό και ανείπωτα ευαίσθητο, είναι ένα βιβλίο ταυτότητα μιας εποχής. Σπύρος Τσακνιάς, Η λέξη
(Αποσπάσματα μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γερμανικά και σερβικά. Το 1998 το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μικρή οθόνη, σε σενάριο του συγγραφέα και σκηνοθεσία του Κώστα Μαζάνη, με πρωταγωνιστές ερασιτέχνες ηθοποιούς)
Odette Varon-Vassard, δημήτρης χριστόπουλος και 8 ακόμη

Στα φτερά της Ιστορίας, Το Κυπριακό ζήτημα και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή

Δευτέρα 28 Νοεμβρίουστις 7μ.μ., το Κυπριακό Ζήτημα και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Πέμπτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που διοργανώνει ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα “Η Αϊσέ πάει διακοπές ” (Πατάκης, 2015) και «Κόκκινο στην πράσινη γραμμή» (Μεταίχμιο, 2009), οι συγγραφείς τους Κωνσταντία Σωτηρίου και Βασίλης Γκουρογιάννης συνομιλούν με την Άννα Κουππάνου, συγγραφέα και μεταδιδακτορική ερευνήτρια και Γιάννο Σωκράτους, εκπαιδευτικό , Βοηθό Διευθυντή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Κύπρου, πρώην Πρόεδρο ΟΕΛΜΕΚ.
Παρεμβαίνει η Βασιλική Σελιώτη, συγγραφέας του «Λογοτεχνία και τραύμα. Το 1974 στην κυπριακή και ελλαδική λογοτεχνία» (Επίκεντρο, 2021)
Zoom meeting
Meeting ID: 832 9072 9070
Passcode: 839294
Για τα βιβλία:
” Η Αϊσέ πάει διακοπές”«Στα βιβλία της η Κωνσταντία Σωτηρίου θέτει στο επίκεντρο τη διπλή αίσθηση συντριβής τόσο των Κύπριων γενικά όσο και των γυναικών ειδικότερα. Επομένως, μέσω της επικάλυψης των συστημάτων καταπίεσης, ορθώνεται η κυπριακή τραγωδία ως τραύμα τόσο των ντόπιων ενώπιον των εισβολέων όσο και των γυναικών απέναντι στην ανδρική επιθετικότητα. Φαίνεται πως η γυναικεία οπτική αντανακλά όχι μόνο τον πόνο των αμάχων για τις απώλειες των ανδρών, αλλά και τον ανθρώπινο θρήνο απέναντι στα δεινά της Ιστορίας. Έτσι, ο πόνος τους ορθώνει έναν αντιπολεμικό παιάνα, μια κραυγή οδύνης, η οποία διατυμπανίζει τον φιλειρηνικό της σκοπό» (Σελιώτη, 2021: 340-348)
« Το Κόκκινο στην πράσινη γραμμή του Βασίλη Γκουρογιάννη ξεβολεύει την εθνική μνήμη ανακαλώντας έναν άδοξο πόλεμο, επιμελώς απωθημένο πίσω από τους επίσημους όρους «πραξικόπημα» και «τουρκική εισβολή», και θέτει βασανιστικά ερωτήματα προς πολλές πλευρές, όχι μόνον αυτές που αισθάνθηκαν θιγμένες από το βιβλίο» (Δ. Κούρτοβικ , ΤΑ ΝΕΑ 24/12/2009)

Στα φτερά της Ιστορίας, Απηχήσεις της Κατοχής και του Εμφυλίου στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή

“Απηχήσεις της Κατοχής και του Εμφυλίου στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή“, Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2022, στις 7μμ.
Η τέταρτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου” Στα φτερά της Ιστορίας” που διοργανώνει ο ΟΙΕΕ και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Zoom meeting
Meeting ID: 825 4598 2193
Passcode: 995284
Συζητούν οι συγγραφείς Μαρία Στεφανοπούλου, Ελισάβετ Χρονοπούλου και Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης με τον Δημήτρη Παπαγεωργάκη,εκπαιδευτικό, Msc Νεοελληνική Φιλολογία, συμμετείχε σε ομάδες που εκπόνησαν εκπαιδευτικό υλικό και το Πρόγραμμα Σπουδών για τη Λογοτεχνία της Γ΄ Λυκείου (2019).
Αφόρμηση τα βιβλία τους “Άθως ο δασονόμος”, Το Ροδακιό 2014, “Ο έτερος εχθρός”, Πόλις 2017,“Το χιόνι των Αγράφων”, Κίχλη 2021.
Για το “‘Αθως ο δασονόμος“:“ Το μυθιστόρημα της Μαρίας Στεφανοπούλου θέλει να θεραπεύσει ένα διπλό, ιστορικά συγχρονισμένο τραύμα. Υπεύθυνοι για τα Καλάβρυτα ήταν οι ναζί και οι ξένοι – η Μαριάνθη θα βάλει στον λογαριασμό και τους έλληνες αντάρτες. Υπεύθυνοι για τον Εμφύλιο, που ξεκινάει ήδη από την εποχή των Καλαβρύτων, είναι τόσο ο Εθνικός Στρατός όσο και οι κομμουνιστές. Η διαιώνιση, ωστόσο, αυτών των ευθυνών, όπως θα δείξει κατ’ επανάληψη ο εκτελεσμένος Αθως, δεν οδηγεί πουθενά και η λήθη μπορεί, εν μέρει τουλάχιστον, να είναι κάποτε πιο ανακουφιστική από τη μνήμη: μόνο έτσι θα καταφέρουμε να κλείσουμε τις πατρογονικές πληγές και να ζήσουμε επιτέλους τη δική μας ζωή χωρίς εκ παραλλήλου να ξεχάσουμε ποτέ τι όντως έχει συμβεί.”
Β. Χατζηβασιλείου, ΤΟ ΒΗΜΑ 9/5/2014
Για το “Ο έτερος εχθρός“: “…. Τα διηγήματά της «Ο έτερος εχθρός» (εκδ. Πόλις) συνθέτουν αρθρωτά ένα ευρύτερο αφήγημα, σαν σπουδή πάνω στη μνήμη και ελεγεία πάνω στο τραύμα. Με την κινηματογραφική διαδρομή της, η Ελισάβετ Χρονοπούλου μοιάζει να ορίζει ένα βλέμμα ευρύχωρο, και τολμηρό, ένα βλέμμα θριάμβου, ήττας και συνθηκολόγησης. Έρχεται η χρονική συγκυρία που μία σπουδή μνήμης πάνω στις σκιές της Ιστορίας συμπίπτει με το κλείσιμο μεγάλων κύκλων. Αλλά η Ελισάβετ Χρονοπούλου, ενώ μιλάει για τη γερμανική Κατοχή, επιλέγοντας δέκα περιπτώσεις αμφίδρομης ανασκόπησης και απρόσμενης παλινδρόμησης, εκτείνει το βλέμμα της σε ένα φιλοσοφικά επεξεργασμένο έδαφος ανθρώπινης αμηχανίας. Συνθλίβει τον άνθρωπο η επίπτωση της ιστορικής συγκυρίας και η συνάντηση με τον θάνατο, αλλά τον διευρύνει η διαχείριση αυτής της ανάμνησης, τον διαστέλλει η επίγνωση της τυχαιότητας και τον ελευθερώνει η σύμπτωση της επιβίωσης.”
N. Βατόπουλος , Καθημερινή 16/1/20
Για το “Το χιόνι των Αγράφων“:«Βεβαίως, ο Χατζημωυσιάδης ούτε για μια στιγμή δεν χάνει τον στόχο του. Βάζει τον άνθρωπο στο κέντρο της ιστορικής δίνης, τον άνθρωπο εν πολέμω και το πεπρωμένο του, ανθρώπους κάποτε αγέρωχους και τώρα αθύρματα, προδομένους και ηττημένους. Υπ’ αυτή την έννοια, αξιοποιώντας και τις προκρίσεις της «ιστορίας από κάτω», ο συγγραφέας των Εξόδων νοσηλείας (Ενύπνιο, 2020) μας φιλοδωρεί με ένα κατορθωμένο μυθιστόρημα για την ανακατασκευή της μνήμης και του βαθιά χαραγμένου τραύματος. Δεν πρόκειται μόνο για τα τραύματα που το χιόνι διέστιξαν, το χιόνι στον βορινό όγκο του Οθρυος, στον Κίσαβο, στον Ολυμπο, στα Πιέρια, στον Γράμμο, στον κάμπο των Φαρσάλων πριν, στον Πηνειό. Πρόκειται για ένα επίμοχθα κεντημένο κείμενο, μια πένθιμη συμφωνία σε έξι μέρη, για τη συντριβή του μαχόμενου και μαχητικού ανθρώπου.»
Η. Καφάογλου, Εφημερίδα των Συντακτών 28/5/2022

Στα φτερά της Ιστορίας, Απηχήσεις της μικρασιατικής καταστροφής στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή

Δευτέρα 7 Νοεμβρίου ,στις 7μμ, συνεχίζεται ο κύκλος διαδικτυακών συναντήσεων που διοργανώνει ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Θέμα της τρίτης συνάντησης “Απηχήσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή”
Zoom meeting
Meeting ID: 812 7634 5230
Passcode: 454486
Ο Πάνος Καρνέζης και o Δημοσθένης Παπαμάρκος συνομιλούν με τις Έλλη Λεμονίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Πανεπιστημίου Πατρών. Γνωστικό αντικείμενο: Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία – Δημόσιες χρήσεις του ιστορικού παρελθόντος,
και Γιούλη Χρονοπούλου, Σ.Ε.Ε. ΠΕ02 και συγγραφέα.
Αφόρμηση τα έργα τους Λαβύρινθος , εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα 2004/ Πατάκης 2022 και  εκδόσεις Αντίποδες 2014 και Πατάκης 2020.
Για τον Λαβύρινθο:
“Η ποιότητα που τον κάνει συγγραφέα ξεχωριστό είναι η πολύ ιδιαίτερη σχέση της γραφής του µε τον µαγικό ρεαλισµό. Κι υπάρχουν ψήγµατα Ντε Μπερνιέρ, ακόµη και Μάρκες µερικές φορές, η τρελή οµορφιά της φαντασίας του Καρνέζη όµως είναι ολότελα κατακτηµένη, ολότελα δική του».
Julie Myerson, The Guardian
«Ανατρεπτική αλληγορία της ιστορίας του 20ού αιώνα». Publishers Weekly
Για το Γκιακ:
«Ο συγγραφέας αναθέτει τον ρόλο της διήγησης σε στρατιώτες που πολέμησαν στη μικρασιατική εκστρατεία και μεταφέρουν τις εμπειρίες τους με το προφορικό ηχόχρωμα της αρβανίτικης διαλέκτου, μιας αλβανικής προέλευσης διαλέκτου που μιλήθηκε πολύ περιορισμένα και σκόρπια για πάνω από πέντε αιώνες και σώζεται κυρίως μέσα από την προφορική παράδοση. Η τεχνοτροπία θυμίζει το εν μέρει ομόλογο θεματικά και εμβληματικό κείμενο του Στρατή Δούκα «Ιστορία ενός αιχμαλώτου», στο οποίο οι ιδιωματικές φράσεις και τουρκικές λέξεις της διήγησης ενισχύουν την προφορικότητα του κειμένου. Οι διηγήσεις των ηρώων του «Γκιακ», ανθρώπων που προέρχονται από αρβανιτοχώρια της Ρούμελης, ηχούν με την αμεσότητα μιας απομαγνητοφωνημένης σχεδόν περιγραφής που αρκείται στη στοιχειώδη συντακτική δομή και στη λιτή παρατακτική σύνδεση των προτάσεων, στην πλήρη απουσία κάθε λυρικής πρόθεσης και στη δωρική ευθύτητα ενός γυμνού ρεαλισμού»
Θ. Νικολαΐδης «Τα Νέα»/ «Βιβλιοδρόμιο»

Πρόγραμμα διαδικτυακών συναντήσεων του κύκλου “ΣΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ”

Το πρόγραμμα των διαδικτυακών συναντήσεων  του κύκλου “ΣΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ” που διοργανώνει ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου από Οκτώβριο 2022 έως Φεβρουάριο 2023.

 

.

Πρόγραμμα

ΣΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Η Επανάσταση 1821 και οι απηχήσεις της σε λογοτεχνικά έργα

Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2022, στις 7μμ, δεύτερη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που διοργανώνει ο ΟΙΕΕ με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Ο Κώστας Ακρίβος και η Σοφία Διονυσοπούλου συνομιλούν για τις απηχήσεις της Επανάστασης του 1821 στο λογοτεχνικό τους έργο, με τους Παναγιώτη Πυρπυρή , Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ02, συγγραφέα των έργων “Το 1821 στον τύπο 1911-1922” (εκδόσεις Δωδώνη, 2021) και «Μία ανάγνωση της εικονογραφίας του 1821» (εκδόσεις Δωδώνη,2021) και Τάσο Μάτο , Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ02
Zoom meeting
Meeting ID: 817 0217 0989
Passcode: 420617
Αφόρμηση τα έργα «Πότε διάβολος, πότε άγγελος» , εκδόσεις Μεταίχμιο 2021,και «Θυρίδα 1821», εκδόσεις Το Ροδακιό, 2020.
“Ο Ακρίβος έχει μαζέψει με ευσυνειδησία ιστοριογράφου το τεκμηριωτικό του υλικό και έχει δουλέψει με ευαισθησία καλλιτέχνη τους δεσμούς του Καραϊσκάκη όχι μόνο με τον εαυτό του, αλλά και με τον επαναστατημένο περίγυρό του, στρατιωτικό και πολιτικό. Βιογραφικά δημοσιεύματα, επιστολές και ποικίλες μαρτυρίες (από τον Λόρδο Βύρωνα μέχρι τον Φωτάκο, τον βιογράφο του Κολοκοτρώνη, και τον βρετανό αξιωματικό Τόμας Κόχραν) δείχνουν αμέσως πόσο χρήσιμη μπορεί να φανεί η Ιστορία στη λογοτεχνία. Επιπλέον, ο Ακρίβος σπεύδει να αποτυπώσει τη μεταθανάτια τύχη του Καραϊσκάκη στις εικόνες της δημόσιας ιστορίας (πίνακες ζωγραφικής, μνημεία, τελετές μνήμης), όπως και να συνδέσει τον μεγάλο ήρωα με ένα πραγματικό πλην απολύτως αφανές πρόσωπο: τον Μήτρο Αγραφιώτη, που ήταν ψυχογιός και ταμίας του, αλλά και προπάππος του συγγραφέα από την πλευρά της μητέρας του”.(Βαγγέλης Χατζηβασιλείου)
«Σε ένα ολοποιητικό εγχείρημα με σαφή στόχευση, η Διονυσοπούλου αποτυπώνει πέραν κάθε αφαίρεσης την πολυπλοκότητα και τις αντινομίες της εθνικής ταυτότητας, όπως τη βιώνουν τα ιστορικά υποκείμενα. Ενσωματώνοντας το θέατρο στην ποίηση όπως και την ποίηση στο θέατρο και στην πρόζα της σε άλλα της έργα, με μια αντίληψη που αποδίδει στην ποίηση μια πρωτοκαθεδρία πέραν των ειδολογικών διαχωρισμών, συναιρεί τα μέσα τους στην πραγμάτωση ενός μοντερνιστικού ποιητικού λόγου που διεκδικεί και κερδίζει τη λαϊκότητά του, χωρίς καμία υποχώρηση σε απλουστεύσεις κι ευκολίες». (Τιτίκα Δημητρούλια)