Δήλωση για τη δολοφονία του Γάλλου εκπαιδευτικού Samuel Paty,24-10-2020

/0 Comments/in /by

O Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα εκφράζει τη βαθιά λύπη του για τη δολοφονία του Γάλλου εκπαιδευτικού Samuel Paty (1973-2020) στo Παρίσι στις 16 Οκτωβρίου 2020.
Η αποτρόπαιη δολοφονία του Γάλλου συναδέλφου, επειδή δίδαξε τη σημασία της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης, αναδεικνύει, για μια ακόμη φορά, την ανάγκη να υπερασπιστούμε, όπως έπραξε και ο Samuel Paty, αυτή τη βασική αξία, ένα από τα θεμέλια ενός εκκοσμικευμένου σχολείου σε μια δημοκρατική κοινωνία που θα επιδιώκει συστηματικά την καλλιέργεια κριτικά σκεπτόμενων πολιτών. Ένα σχολείο που θα λειτουργεί συμπεριληπτικά, ενσωματώνοντας τις πολλαπλές διαφορετικές ταυτότητες των υποκειμένων και που προσανατολίζεται στο μέλλον και όχι στο παρελθόν και στα στερεότυπα που αυτό έχει κληροδοτήσει. Ο Samuel Paty υπερασπίστηκε με την επιλογή του το αναφαίρετο δικαίωμα ενός πολίτη να σκέπτεται, να συζητάει, να στοχάζεται για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει. Και αυτή η διαδικασία, για να είναι ουσιαστική, βασίζεται στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, στην καταπολέμηση του φόβου, τον οποίο ενσταλάζουν με τις απειλές και τη βία ομάδες και κοινότητες που αντιτίθενται, για τα δικά τους συμφέροντα. Σε αυτή τη διαδικασία, το μάθημα της ιστορίας στο σχολείο αποτελεί ένα ουσιαστικό εργαλείο ακριβώς γιατί, αναδεικνύοντας την ιστορικότητα των εννοιών, βοηθάει να κατανοηθούν οι κοινωνίες, οι αξίες τους, τα προβλήματά τους, το πώς και το γιατί σε κάθε περίπτωση⸱ χωρίς να φοβάται να προσεγγίσει πικρές αλήθειες και ευαίσθητα ή συγκρουσιακά θέματα, αφού στόχο έχει να διαμορφώσει κριτικά σκεπτόμενους ενεργούς πολίτες.
Η δολοφονία του Γάλλου συναδέλφου, η έκτη σε μια σειρά ανάλογων δολοφονιών στον κόσμο μέσα στο 2020, σύμφωνα με το δίκτυο Network for Concerned Historians, καταδεικνύει τη σημασία, τις αδράνειες και τις δυνάμεις που κινητοποιεί η ιστορία, αλλά και την αναγκαιότητα θέματα «δύσκολα» να εξακολουθούν να διδάσκονται στο σχολείο και να μην παραβλέπονται ή παρακάμπτονται μέσα σε γενικότητες, εξαιτίας των απειλών που μπορούν να γεννήσουν οι όποιες αντιδράσεις σε αυτά.
Και απέναντι σε αυτή τη βαρβαρότητα της αντίδρασης, αλλά και κάθε αντίδρασης, που αντιμάχεται τις αξίες μιας δημοκρατικής και συμπεριληπτικής κοινωνίας, ως Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα δηλώνουμε ότι είμαστε στο πλευρό των συναδέλφων που υπερασπίζονται βασικές ανθρώπινες αξίες και δημοκρατικά δικαιώματα

Σχετικά με την επικείμενη αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών Ιστορίας, 25-1-2020

/0 Comments/in /by

Στις 25 Ιανουαρίου 2020 δημοσιεύθηκε στο esos,σχετικά με την επικείμενη αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών Ιστορίας, το  κείμενο της Ελένης Πατσιατζή, μέλους του ΔΣ του Ομίλου.

 

Ως  Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα παρακολουθούμε τον δημόσιο διάλογο γύρω από  τις εξελίξεις που αφορούν στη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας, τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση καθώς και τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας. Θεωρούμε πως η παραγωγή δημόσιου λόγου, χωρίς φανατισμό και υπερβολές για πρόκληση ηθικού πανικού, γύρω από τη σκοποθεσία και τη διδακτική του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου μπορεί να συμβάλει σε θετικές εξελίξεις, υπό την προϋπόθεση πως τα επόμενα βήματα θα γίνουν χωρίς προχειρότητες και παλινωδίες αλλά με παιδαγωγική ευαισθησία και συνεξέταση όλων των παραγόντων που έχουν οδηγήσει σε κρίση τις ιστορικές – και όχι μόνο σπουδές.

Ειδικότερα, ως προς το μάθημα της ιστορίας,  από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας των σχολείων κατέστη σαφές πως τα νέα Προγράμματα Σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση βρίσκονται σε προφανή αναντιστοιχία με τα υπάρχοντα σχολικά εγχειρίδια τόσο του δημοτικού σχολείου όσο και του γυμνασίου. Θεωρούμε αναγκαία τη μέριμνα για επιμόρφωση όλων όσες/-οι διδάσκουν το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και τονίζουμε πως δεν θα πρέπει να αφήσουμε να χαθεί μια ευκαιρία ουσιαστικής ανανέωσης και εκσυγχρονισμού  των διδακτικών προσεγγίσεων και του περιεχομένου του ιστορικού διδακτικού αντικειμένου. Ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα υποστηρίζει ότι τα νέα Π.Σ. ακολουθούν τις σύγχρονες επιστημολογικές τάσεις της διδακτικής μεθοδολογίας και των ολιστικών προσεγγίσεων της ιστορίας, χωρίς να υποβαθμίζουν ούτε να παραλείπουν τις ποικίλες μορφές και εκφράσεις της, ανταποκρινόμενα έτσι στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις του ιστορικού κριτικού γραμματισμού των μαθητών. Τα προφανή προβλήματα που ανέκυψαν από πιθανή αστοχία ή αβελτηρία των θεσμικών παραγόντων μπορούν να αντιμετωπιστούν με την χωρίς καθυστέρηση προκήρυξη για συγγραφή νέων σχολικών εγχειριδίων και την παράλληλη παραγωγή κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού (data base με ποικίλες, έγκυρες ιστορικές πηγές κτλ).

Στην εκπαιδευτική βαθμίδα του λυκείου υπενθυμίζουμε  πως η ιστορία ως μάθημα γενικής παιδείας στη Γ΄τάξη έχει πλέον καταργηθεί και πως οι μαθητές/-τριες  που θα αποφοιτήσουν φέτος δεν πρόκειται να διδαχθούν γεγονότα του 19ου και 20ου αιώνα, δηλαδή θα έχουν άγνοια της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας. Κρίνουμε, επομένως, πως πρέπει να επανεξετασθεί το υπάρχον πλαίσιο σπουδών και να επανέλθει η διδασκαλία της ιστορίας στην τελευταία τάξη –πιθανόν σε εργαστηριακή μορφή (μια πρόταση  θα ήταν η παραγωγή project σε επιλεγμένες θεματικές, μέσα από ερευνητικές και συνεργατικές διαδικασίες, στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού). Άλλωστε, τα νέα ΠΣ Ιστορίας που κατατέθηκαν για τις δυο πρώτες τάξεις του Λυκείου ολοκληρώνουν χρονολογικά, με τη σε βάθος εξέταση της ιστορίας του 20ου αιώνα στην Α΄ Λυκείου και τη Θεματική Ιστορία στη Β΄, τον κύκλο της σχεδιασμένης και προταθείσας ιστορικής διδασκαλίας και μάθησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  Αυτονόητο είναι ότι και εδώ είναι απαραίτητα νέα εγχειρίδια που θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προσεγγίσεις της διδακτικής του μαθήματος και θα είναι συμβατά με το πνεύμα των νέων Π.Σ.

Ειδικότερα για τη Γ’ τάξη λυκείου και τις  οδηγίες που εστάλησαν στην  Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, πιστεύουμε  πως αυτές βρίσκονται μεν προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς συμπεριλαμβάνουν πολυτροπικές πηγές και υπενθυμίζουν τα αυτονόητα για την ανάγκη πλουραλισμού και την προσέγγιση και ανάλυση ιστορικών πηγών, ωστόσο ήταν επιβεβλημένο να συνοδεύονται από υποδείγματα ανάπτυξης σχετικών ερωτημάτων ώστε να διευκολυνθούν οι διδάσκοντες/-ουσες. Και εδώ, θα έπρεπε να έχει προηγηθεί έγκαιρη ενημέρωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ιδίως όταν καλούνται να ανταποκριθούν και σε έναν υπερβολικά αυξημένο όγκο ύλης σε σειρά μαθησιακών αντικειμένων. Ο αιφνιδιασμός των εκπαιδευτικών -συνήθης πρακτική, δυστυχώς- προσθέτει άγχος και κόπωση και λειτουργεί σε βάρος της εργασίας τους. Εν πάση περιπτώσει και εδώ οι παλινωδίες και οι διευκρινίσεις μας αφήνουν στο ίδιο σημείο: ένα «γερασμένο» εγχειρίδιο 20 χρόνων (!) το οποίο χρειάζεται – τουλάχιστον – βιβλιογραφική επικαιροποίηση, και διδάσκεται αποπλαισιωμένο από τη γενική ιστορία σε μαθητές/-τριες που δεν κατανοούν τη μεγάλη εικόνα και από το οποίο έχουν εξετασθεί τα πάντα, χωρίς στην ουσία να έχει αξιολογηθεί τίποτα που να αφορά την ιστορική κατανόηση.

Ελπίζουμε ότι η επικείμενη αναθεώρηση (;) των Π.Σ. να μην περιλαμβάνει και τα πολύπαθα Νέα Προγράμματα Σπουδών Ιστορίας τα οποία, κυριολεκτικά, δεν πρόλαβαν να διοκιμαστούν στην πράξη.
Υπενθυμίζουμε, τέλος, ότι ως Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα,  ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα για την ανάπτυξη διδακτικών μεθόδων και πρακτικών που στοχεύουν στον ιστορικό γραμματισμό των μαθητών, στη βάση της επιστημονικής και παιδαγωγικά ορθής προσέγγισης της ιστορίας, εθνικής και παγκόσμιας: μια ιστορίας που θα αφορά και θα περιλαμβάνει όλες και όλους και δεν θα φοβάται να αντιμετωπίσει και τις πικρές, σκοτεινές στιγμές της. Η παρέμβασή μας, επομένως, συνίσταται όχι μόνο στην καταγραφή του προβληματισμού μας αλλά και στην ανάδειξη του ενδιαφέροντος και της  αγωνίας μας για το μέλλον του μαθήματος σε συνθήκες κοινωνικής απαξίωσης των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών. Στην πράξη δε, θα συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε με διοργάνωση ημερίδων και σεμιναρίων σε όλη την Ελλάδα τα οποία θα αναδεικνύουν τις σύγχρονες θεωρητικές αναζητήσεις και προβληματισμούς για τη διδασκαλία του αντικειμένου σε διεθνές επίπεδο, αλλά και θα συζητούν και θα προτείνουν καινοτόμες προσεγγίσεις σε ποικιλία ιστορικών θεματικών.

Για περισσότερες πληροφορίες, σας καλούμε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας. www.aheg.gr

Ελένη Πατσιατζή για το ΔΣ του Ο.Ι.Ε.Ε

Δελτίο τύπου για την εκδήλωση 14-10-2020 σχετικά με τα αποσυρθέντα προγράμματα σπουδών Ιστορίας

/0 Comments/in /by

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Tα αποσυρθέντα Προγράμματα Σπουδών Ιστορίας του 2018

Η εμπειρία μιας εκλεκτής συνάντησης

Αθήνα, 17/10/2020

Ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, το ΠMΣ «Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» του Ιονίου Πανεπιστημίου και η επιστημονική ένωση «Νέα Παιδεία» διοργάνωσαν την Tετάρτη, 14/10/2020 διαδικτυακή συνάντηση- συζήτηση με θέμα τα αποσυρθέντα Προγράμματα Σπουδών Ιστορίας του 2018.

Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή του εκπαιδευτικού κόσμου ξεπέρασε κάθε προσδοκία: σε λίγα λεπτά συμπληρώθηκαν οι 300 συμμετέχοντες στην πλατφόρμα Zoom, ενώ την ίδια ώρα 4.468 άτομα πέρασαν από το live streaming της «Νέας Παιδείας» στο facebook.

Οι ομιλητές παρουσίασαν την πολύπαθη ιστορία της εκπόνησης και κατάργησης Προγραμμάτων Σπουδών Ιστορίας τα οποία επιχείρησαν στοιχειώδη ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας του αντικειμένου στο σχολείο, σε μια προσπάθεια εναρμονισμού τους με τις σύγχρονες τάσεις τόσο της ακαδημαϊκής ιστορίας όσο και της Διδακτικής της Ιστορίας παγκοσμίως. Διατυπώθηκαν ερωτήματα και έγινε γόνιμη συζήτηση που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον για 3 ώρες.

Ενόσω περιμένουμε τεκμηριωμένη απάντηση από το ΙΕΠ για «τα σημαντικά επιστημονικά και παιδαγωγικά προβλήματα» των προγραμμάτων αυτών, που επίσης «διακρίνονταν για την αποσπασματικότητά τους», αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε θερμά τους εισηγητές, τις εισηγήτριες και τους/τις συναδέλφους που συμμετείχαν σε αυτήν την εκδήλωση: αγαπάμε και νοιαζόμαστε για την ιστορία και τις εκπαιδευτικές της περιπέτειες. Έχουμε ανάγκη από κριτικά σκεπτόμενους μαθητές και μαθήτριες και θα συνεχίζουμε να παλεύουμε για αυτό, θυμίζοντας ότι εθνικό είναι ό,τι είναι αληθινό.

Livestreaming: https://www.facebook.com/NeaPaideiaGlossa/videos/395779361806973

 

Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα

ΠMΣ «Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Επιστημονική ένωση «Νέα Παιδεία»

Στα φτερά της ιστορίας, Η «Μνημονιακή Κρίση» και οι απηχήσεις της στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.

/0 Comments/in , /by
Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023 ,στις 7 μμ, ολοκληρώνεται ο κύκλος “Στα φτερά της Ιστορίας” με τη διαδικτυακή συνάντηση,
Η «Μνημονιακή Κρίση» και οι απηχήσεις της στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.
Ο κύκλος αυτός ήταν συνδιοργάνωση του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση και του Εργαστηρίου Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Με αφόρμηση τα έργα
– «Τριλογία της Κρίσεως» του Πέτρου Μάρκαρη
Και
– «Το καλό θα’ρθει από τη θάλασσα» του Χ. Οικονόμου
Οι συγγραφείς θα συνομιλήσουν με τους:
– Τριαντάφυλλο Πετρίδη, ιστορικό , μέλος του ΔΣ του Ο.Ι.Ε.Ε.
– Ελένη Πατσιατζή, μέλος ΔΣ του Ο.Ι.Ε.Ε.
Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/86421310063…
Meeting ID: 864 2131 0063
Passcode: 494043
Για τα βιβλία:
«…Γράφοντας την τριλογία του, ο Μάρκαρης θα παρακολουθήσει βήμα προς βήμα την εξέλιξη της κρίσης. Ο δολοφόνοι θα βάλουν στο στόχαστρό τους τραπεζικά στελέχη, στελέχη οίκων αξιολόγησης, διευθυντές εισπρακτικών εταιρειών, καθ’ όλα ύποπτους επιχειρηματίες, αλλά και πανεπιστημιακούς ή συνδικαλιστές, κερδίζοντας τον θαυμασμό της οργισμένης κοινής γνώμης. Το ερώτημα γεννάται αμέσως: μπορεί η λογοτεχνία να πλησιάσει από τόσο κοντά την πραγματικότητα, ιδίως όταν εκείνο το οποίο επιδιώκει να αναδείξει είναι ο κοινωνικοπολιτικός της πυρήνας, χωρίς να ξεπέσει στη φωτογραφική αναπαραγωγή ή, χειρότερα, στην απροκάλυπτη καταγγελία της; Το θέμα καταρχάς δεν είναι ο βαθμός συγχρονισμού του συγγραφέα με τα γεγονότα που συγκλονίζουν την κοινωνία του, αλλά η μέθοδος της μεταγωγής και υποβολής τους. Η αφήγηση του Μάρκαρη καταφέρνει να χτίσει έναν κοινωνικό κόσμο που υπερβαίνει ευθύς εξαρχής την ειδησεογραφική ή τη στενά σχολιογραφική του εικόνα. Τα φαινόμενα που θίγει ο Μάρκαρης μπορεί να ξεκινούν από την παρούσα πραγματικότητα, αλλά αποκτούν γρήγορα το ιστορικό βάθος που απαιτείται προκειμένου να περιγράψουν ανάγλυφα τα χρόνια συμπτώματα της κατρακύλας της.»
(Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, περιοδικό ο αναγνώστης)
«…Ο συγγραφέας επαναπροσδιορίζει εύστοχα και οριοθετεί διττά τον όρο «εσωτερικός μετανάστης», ο οποίος παλιότερα ήταν συνυφασμένος με την αστυφιλία, δίνοντάς του πλέον τη διάσταση του παρείσακτου. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αντιστρέφει και μεταλλάσσει μια κατάσταση, αυτήν της επονομαζόμενης αποκέντρωσης, από ευκταία και ονειρική σε ανεπιθύμητη και εφιαλτική. Ο εν λόγω διφυής επαναπροσδιορισμός δεν συνιστά απλώς μια ακόμη εκδοχή του «ξένου» και μια διαφοροποιημένη έκφανση της ετερότητας, αλλά συμβάλλει στην ανασημασιοδότηση της έννοιας της πατρίδας. Είναι δυνατόν να αισθάνεται κανείς ξένος στη χώρα του; Να μην καταφέρνει να επικοινωνεί με ανθρώπους που μιλούν την ίδια γλώσσα; Να μην μοιράζεται μαζί τους τις ελπίδες και τα όνειρα, μολονότι έχουν κοινή Ιστορία; Τα ερωτήματα που ανακύπτουν από το βιβλίο του Οικονόμου δεν κρέμονται στο κενό, καθώς η ιδεολογική ραχοκοκαλιά του βιβλίου στήνεται μέσα από τις ευκρινείς απαντήσεις τους, χωρίς ο συγγραφέας να θολώνει το τοπίο για ζητήματα, που όπως τα παραπάνω, είναι πιθανό να κατατρύχουν τον κάθε αναγνώστη και συνάμα κάτοικο αυτής της χώρας. Και βέβαια εν προκειμένω, νευραλγικό ρόλο στην επίτευξη της προαναφερθείσας απόπειρας διαδραματίζει και ο τρόπος που ο συγγραφέας πραγματεύεται την έννοια της Μνήμης στον βαθμό που αυτή συνδέεται τόσο με το ατομικό τραύμα όσο και με το συλλογικό.»
(Σωτηρία Καλασαρίδου , περιοδικό ο αναγνώστης)
     

Στα φτερά της Ιστορίας, Νεοναζισμός

/0 Comments/in , /by
Το φαινόμενο του νεοναζισμού και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, τη Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην ένατη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα βιβλία:
– «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά», Κώστα Κατσουλάρη, Μεταίχμιο 2018
– «Φανή», Ευγενία Μπογιάνου, Μεταίχμιο 2019
Οι συγγραφείς θα συνομιλήσουν με τους:
– Κλεονίκη Αλεξοπούλου, μεταδιδακτόρισσα στην Οικονομική Ιστορία, διδάσκουσα στο Πάντειο, μέλος της συντακτικής ομάδας του ηλεκτρονικού περιοδικού Marginalia
– Κωστή Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικό, υπεύθυνο της πρωτοβουλίας «ΣΗΜΕΙΟ για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς», π. πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/84889016822…
Meeting ID: 848 8901 6822
Passcode: 535069
Για τα βιβλία:
-Ένα βασικό ερώτημα που αναδύεται από το κείμενο είναι με ποιους τρόπους διαμορφώνεται η αντρική ταυτότητα σε περιόδους έντονης κοινωνικής κρίσης όπου νέα πρότυπα αρρενωπότητας κατασκευάζονται και τα παλιά καταρρέουν βίαια υπό το βάρος της ενοχής, της ανασφάλειας, του προσωπικού και συλλογικού τραύματος. Κάθε πατρική φιγούρα απειλείται με αποκαθήλωση καθώς το γόητρο της αντρικής εξουσίας αμφισβητείται και νέες μέχρι πρόσφατα περιθωριοποιημένες αξίες και μορφές εξουσίας καταλαμβάνουν πρώτη θέση στην συνείδηση συναισθηματικά ανώριμων και εύκολα εντυπωσιαζόμενων νεαρών. Ακολούθως, οι νεαροί ήρωες της μυθιστορίας του Κατσουλάρη δανείζονται στοιχεία από τα Ομηρικά έπη: την εκτόνωση άγριων, αδούλευτων ενστίκτων και συναισθημάτων, την οργή, την εκδικητικότητα, την επιθυμία εξάλειψης του διαφορετικού.(Εύα Στάμου, Fractal, 13/11/2018).
–Η Μπογιάνου φιλοτεχνεί μια οικογενειακή τοιχογραφία καθώς και μια ευρηματική ανασκόπηση των τελευταίων τριάντα χρόνων, εφόσον η αφήγησή της ανοίγεται διαρκώς με ομόκεντρους κύκλους από το κρίσιμο χρονικό σημείο της δεκαετίας της κρίσης στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, οι οποίες εξέθρεψαν την «κατάσταση εξαίρεσης» που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Κι όλα αυτά αφηγημένα από την οπτική μιας κοπέλας που γεννήθηκε στις αρχές του ’90, της Φανής· φοιτήτριας, που μεγάλωσε σε μονογονεϊκή οικογένεια χωρίς καμία καταπίεση και που τώρα ζει σε ένα διαμέρισμα της Ασκληπιού, στο κέντρο της Αθήνας. […]Χωρίς να εγκαταλείπει τον ρεαλισμό, η Μπογιάνου διαθέτει τη δυνατότητα να «βλέπει» το πριν των ανθρώπων και των καταστάσεων και να χαρτογραφεί τις συμπεριφορές τους. Το «γιατί» της τέτοιας εξέλιξής τους παρουσιάζεται με τρόπο αβίαστο, καθώς η συγγραφέας γνωρίζει πώς να προσεγγίζει το συλλογικό μέσα από το ατομικό πάθος, αναδεικνύοντας τον λογοτεχνικό λόγο σε μαρτυρία της εποχής μας και εγκαθιδρύοντας με την Ιστορία μια διακειμενική σχέση Λόγων (με τη φουκοϊκή έννοια του όρου), έναν ενδιάμεσο τόπο συνάντησης και διαλόγου μεταξύ της λογοτεχνίας και της Ιστορίας. Γιατί η γραφή της Μπογιάνου μιλά όχι για τα συνταρακτικά πρόσφατα γεγονότα αλλά για τους ανθρώπους από τη μεριά της ζωής, εκεί όπου το ατομικό τέμνεται με το συλλογικό ή το συλλογικό φωτίζεται από το προσωπικό βίωμα και την ανθρώπινη περιπέτεια. Άλλωστε, η «εμπράγματη»λογοτεχνία δεν γράφεται με ιδέες αλλά με αισθήματα και ευαισθησίες.(Δ. Χριστόπουλος, Bookpress , 10/04/ 2020)                                     

Στα φτερά της Ιστορίας, Τόπος- Μνήμη

/0 Comments/in , /by
«Τόπος- Μνήμη» στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην όγδοη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα:
– «Μαύρο νερό», του Μιχάλη Μακρόπουλου (Κίχλη, 2019)
– «Τζίντιλι», του Δημήτρη Χριστόπουλου (Το Ροδακιό, 2020)
Οι συγγραφείς συνομιλούν με
– τον Κώστα Αγγελάκο, συγγραφέα, καθηγητή Παιδαγωγικών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Αντιπρόεδρο του τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και διευθυντή του περιοδικού Νέα Παιδεία
– τη Ζέτα Παπανδρέου, ιστορικό και μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ΕΜΠ με θέμα «Χώρος και τραυματική μνήμη. Σημασιοδοτήσεις και ανασημασιοδοτήσεις»
Zoom meeting
https://us02web.zoom.us/j/85971722758…
Meeting ID: 859 7172 2758
Passcode: 201230
Για τα βιβλία:
– «Μαύρο νερό» (Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας – Περιοδικό “www.oanagnostis.gr” 2020,Κρατικό Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας 2020,Βραβείο Ελληνικής Λογοτεχνικής Φράσης της Χρονιάς – Περιοδικό “Literature.gr” 2019)
Το έργο κατά βάση, αν και μοιάζει με νουβέλα οικολογικής ανησυχίας, είναι περισσότερο ένας ύμνος στην ιδιαίτερη πατρίδα και στον τρόπο ζωής που αυτή υπαγορεύει. Ακόμα κι αν είναι κλινικά νεκρή, ακόμα κι αν καταστρέφεται θανάσιμα, ακόμα κι αν την εγκαταλείπουν όσοι δεν αντέχουν άλλο, μια βαθιά ριζωμένη αγάπη γίνεται επιμονή και μόχθος και παλμός. Το σπίτι που καταρρέει, το χωριό που ερημώνει, οι κρατικές αρχές που πιέζουν ασφυκτικά δεν είναι αρκετές για μια «αξιοπρεπή» ζωή στην πρωτεύουσα, αφού έτσι θα ξεριζωθεί ό,τι πιο βαθύ, μακραίωνο, υπαρξιακά σταθερό έδινε νόημα στο είναι αυτών των ανθρώπων.Η νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου δεν δίνει απαντήσεις. Θέτει το αυστηρό τοπίο της Ηπείρου σε πρώτο πλαίσιο, όπως και στο Δέντρο του Ιούδα, βάζει τους ήρωές της να ακολουθούν μια ενσυνείδητα καθορισμένη ζωή, χωρίς να αναζητούν την ευτυχία αλλού, και μεταξύ των λόγων και των σιωπών αφήνει κενά για να εισχωρήσει ο αναγνώστης. Ο τελευταίος δεν έχει εύκολες εξηγήσεις, αλλά πλησιάζει το κλίμα του βιβλίου πιο πολύ με το συναίσθημα παρά με τη λογική. Σαν άλλος πεζογραφικός Καβάφης ο συγγραφέας επιβραβεύει την επιμονή των ηρώων του: «Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει / όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) / πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, / κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε». Με άλλα λόγια, η αντίσταση είναι μάταιη ως προς το εξωτερικό αποτέλεσμα, αλλά μάλλον δεν είναι άσκοπη ως προς τους κραδασμούς που προκαλεί. (Γιώργος Περαντωνάκης, Bookpress 21/11/2019).
– “Τζίντιλι”(Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2021).Τα Σόθιψα, και η ευρύτερη περιοχή, ένα ευφυής αναγραμματισμός (με ελαφρά παραλλαγή) του ανεμογαμικού φυτού «άψινθος», είναι ο τόπος μέσω του οποίου αποπειράται ο συγγραφέας να εκφράσει τον ευρύτερο ελλαδικό, και όχι μόνο, χώρο. Μια μικρή κοινότητα κοντά στην Πτολεμαΐδα αναλαμβάνει κομβικό ρόλο ως συμπρωταγωνιστής των ηρώων, καθώς συνιστά τον χωροχρόνο που θα υποδεχτεί γεγονότα πανανθρώπινα. Την προσφυγιά, τον παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο πόλεμο, την άναρχη και στρεβλή εκβιομηχάνιση, την οικολογική καταστροφή. Όπως μας πρωτοδίδαξαν οι σπουδαίοι Λατινοαμερικάνικοι πρόγονοί του, ο Χριστόπουλος φιλοδοξεί να μετουσιώσει το τοπικό σε υπερεθνικό. Να υφάνει το ιστορικό και το κοινωνικό μαζί με το υπαρξιακό και το ερωτικό. Να αναπαραστήσει την ερήμωση και την καταστροφή του περιβάλλοντος μαζί με τη σταδιακή αλλά αργή ωρίμαση της οικολογικής, άκρα πολιτικής, συνείδησης. Να θέσει ζητήματα νεοπλουτισμού, αλλοτρίωσης, αλλαγής του οικογενειακού μοντέλου στην μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία. Και μαστορικά τα καταφέρνει όλα. Ο έρωτας δεν απουσιάζει, αλλά μοιάζει εγκλωβισμένος και ανολοκλήρωτος, αδύναμος να υπερισχύσει των ανθρώπινων λαθών,των δεινών που καταλήγουν στο πένθος και τη θλίψη. (Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Culturebook 27
Ιουλίου 2021)
.           

Στα φτερά της Ιστορίας, Μνήμη Ολοκαυτώματος

/0 Comments/in , /by
Το Ολοκαύτωμα και απηχήσεις του στη σύγχρονη ελληνική βιβλιοπαραγωγή, τη Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2023 στις 7.00 μ.μ., στην έβδομη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα
– «Τι είναι ένας κάμπος», της Νάσιας Διονυσίου (Πόλις 2021)
– «Μπερλίν», της Σαλταμπάση Άντζης (Πόλις 2017)
– «Μοιρασμένες αναμνήσεις» της Michele Vernant (επιμέλεια, μετάφραση Αντώνης Καζάκος, εκδόσεις Επίκεντρο 2022).
θα συζητήσουν οι συγγραφείς και ο μεταφραστής του έργου της Μ. Βερνάν, Αντώνης Καζάκος, με τις
– Ελένη Χοντολίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
– Ξένια Ελευθερίου, επιστημονική υπεύθυνη του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης
Join Zoom Meeting
Meeting ID: 873 7444 6463
Passcode: 388680
Για τα βιβλία:
«Τι είναι ένας κάμπος»:Το Άουσβιτς πετάχτηκε από την Ιστορία. Η βία όμως έμεινε εδώ. Και μας θυμίζει πως τίποτε δεν τελείωσε. Η Νάσια Διονυσίου με τη νουβέλα της μας αναστατώνει εκ νέου. Γνωρίζει πως οι άνθρωποι συνηθίζουν. Ακόμη και το κακό. Και συχνά, αντί να το πολεμήσουν προτιμούν να το ημερώσουν, να συμβιβαστούν μαζί του. Άλλωστε οι άνθρωποι σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από ασύνδετες πληροφορίες, μπορούν να βλέπουν και ταυτόχρονα να μη βλέπουν. Μπορούν να ακούν και ταυτόχρονα να μην ακούν. Η συγγραφέας με τη νουβέλα μάς προτρέπει βίαια να μην επαναπαυόμαστε, να μην συνηθίζουμε. Λαοί που δεν θυμούνται αυτοκαταδικάζονται να πορευτούν προς την άβυσσο. (Μωυσής Ελισάφ, The Athens Review of Books, 09/04/2022)
«Μπερλίν»:Το Ολοκαύτωμα και οι διαδρομές του αντισημιτισμού, από τότε μέχρι σήμερα, είναι το κεντρικό σημείο που κινεί τη σκέψη και οργανώνει την αφήγηση. Το παρελθόν διαπλέκεται με το παρόν: ο σταθμός του Γκρούνεβαλντ από όπου ξεκινούσαν τρένα γεμάτα Εβραίους, το στρατόπεδο του Ράβενσμπρoυκ, μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, οι ένοικοι μιας πολυκατοικίας που ψάχνουν να ανασυστήσουν ένα ένα τα ονόματα και τις ζωές των Εβραίων που κατοικούσαν σ’ αυτήν… Επειτα, παρελθόν και παρόν γίνονται κουβάρι με την καθημερινότητα (ο Γερμανός συνδαιτυμόνας που βράζει για την προσβολή όταν μια Ελληνίδα ομοτράπεζη τον αποκαλεί «χερ κομαντάντ» και λίγο μετά «φτύνει τον αντισημιτισμό του») και το υποκειμενικό (ο Ελληνοεβραίος άντρας της Αντζης, ο γιος τους που πάει σε εβραϊκό σχολείο του Βερολίνου, οι συνεδρίες με τον ψυχαναλυτή της). Η Λίζυ Τσιριμώκου χαρακτήρισε το Μπερλίν «κράμα ημερολογιακής καταγραφής, δημοσιογραφικής έρευνας, αυτομυθοπλασίας, δοκιμίου ή σπουδής σε δεδομένο θέμα».(Στρατής Μπουρνάζος , ΕΦΣΥΝ, 16.07.2017)
«Μοιρασμένες αναμνήσεις»: Οι αναμνήσεις και τα μνημονικά κειμήλια μιας εβραϊκής οικογένειας της Θεσσαλονίκης που προδρομικά οδηγήθηκε στην έξοδο από τη γενέθλια πόλη της, μεταναστεύοντας το 1929 στη Γαλλία, σχετίζονται αυτονόητα με τους απόηχους της εβραϊκής τραγωδίας, αλλά επίσης και με την περιπέτεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Όμως οι Μοιρασμένες Αναμνήσεις της Μισέλ Βερνάν θέτουν πλαγίως και μέγιστης σημασίας ελληνικά ερωτήματα: Επερωτούν τον αυτάρεσκο εθνικό μας λόγο και ενσπείρουν στιγμές αμφιβολίας για την παγιωμένη εικόνα του συλλογικού εαυτού μας(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Στα φτερά της Ιστορίας, Η Δεκαετία του 80 στη λογοτεχνική παραγωγή

/0 Comments/in /by
“Οι απηχήσεις της σημαντικής για την πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, δεκαετίας του 1980 στη λογοτεχνική παραγωγή”, Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2022 στις 7.00μμ. Η έκτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που συνδιοργανώνουν ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα των Γρηγοριάδη Θεόδωρου, “Ζωή μεθόρια” ( Πατάκης 2015) και Ραπτόπουλου Βαγγέλη “Διόδια” (Κέδρος 2016, α΄έκδοση 1982), οι συγγραφείς τους συνομιλούν με τη Ζωή Μπέλα , εκπαιδευτικό και μεταφράστρια και την Μαρία Τζαρδή, εκπαιδευτικό και συγγραφέα.
Zoom meeting
https://us02web.zoom.us/j/87301320765…
Meeting ID: 873 0132 0765
Passcode: 852147
Για τα βιβλία:
“Ζωή μεθόρια“:Η παντοκρατορία του ΠΑΣΟΚ, η χιλιοδιασπαμένη Αριστερά, οι νέες ιδέες, τα νέα ήθη εντάσσονται στην αφήγηση, αναβιώνοντας πλήρως την εικόνα της δεκαετίας του ’80. «Η δεκαετία αυτή είναι μια δεκαετία στο μεταίχμιο των πάντων: των ιδεών, της τεχνολογίας, της οικονομίας, της μουσικής, της μοναξιάς», μας λέει ο συγγραφέας. Ισως πρόκειται για μια Ελλάδα που πάλευε να πετάξει από πάνω της τη ρετσινιά της επαρχίας της Ευρώπης και του κόσμου. Η «ζωή μεθόρια» είναι ένα μυθιστόρημα πλήρες. Μια σημαδιακή δεκαετία, μια παράξενη ηρωίδα, ένας κρυμμένος Βορράς και οι άνθρωποι που παλεύουν με τα καινά δαιμόνια της «νέας εποχής». ΄Ισως η καλύτερη λογοτεχνική στιγμή του Γρηγοριάδη. Δημήτρης Αθηνάκης, Καθημερινή 23/05/2015
Τα “Διόδια”, το δεύτερο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1982, την εποχή που ο συγγραφέας ήταν σχεδόν συνομήλικος με τους ήρωές του. Αμέσως απέσπασαν εγκωμιαστικές κριτικές. Παραφράζοντας τον Μπελλ, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για «ομαδικό πορτραίτο με μια γενιά». Γυρίζοντας τις σελίδες των Διοδίων είναι σαν να ταξιδεύεις μέσα στην καθημερινότητα μιας ομάδας νέων. Τίποτε από αυτά που συμβαίνουν δεν μοιάζει επινοημένο. Ένα κείμενο που στέκει στέρεα και απλά στα πόδια του. Η καλή αρχιτεκτονική δεν έχει ανάγκη από φανταχτερά υλικά.Τα Διόδια δίνουν το επίπεδο της παραστατικής ικανότητας του συγγραφέα που ελάχιστοι ομήλικοί του διαθέτουν. Γεμάτο αλήθεια και αισιοδοξία, αφελές έτσι όπως μόνον η πραγματικότητα μπορεί να το κάνει, τρυφερό και ανείπωτα ευαίσθητο, είναι ένα βιβλίο ταυτότητα μιας εποχής. Σπύρος Τσακνιάς, Η λέξη
(Αποσπάσματα μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γερμανικά και σερβικά. Το 1998 το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μικρή οθόνη, σε σενάριο του συγγραφέα και σκηνοθεσία του Κώστα Μαζάνη, με πρωταγωνιστές ερασιτέχνες ηθοποιούς)
Odette Varon-Vassard, δημήτρης χριστόπουλος και 8 ακόμη

Στα φτερά της Ιστορίας, Το Κυπριακό ζήτημα και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή

/0 Comments/in , /by
Δευτέρα 28 Νοεμβρίου, στις 7μ.μ., το Κυπριακό Ζήτημα και οι απηχήσεις του στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Πέμπτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου “Στα φτερά της Ιστορίας” που διοργανώνει ο Όμιλος για την Ιστορική Εκπαίδευση και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Με αφόρμηση τα έργα “Η Αϊσέ πάει διακοπές ” (Πατάκης, 2015) και «Κόκκινο στην πράσινη γραμμή» (Μεταίχμιο, 2009), οι συγγραφείς τους Κωνσταντία Σωτηρίου και Βασίλης Γκουρογιάννης συνομιλούν με την Άννα Κουππάνου, συγγραφέα και μεταδιδακτορική ερευνήτρια και Γιάννο Σωκράτους, εκπαιδευτικό , Βοηθό Διευθυντή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Κύπρου, πρώην Πρόεδρο ΟΕΛΜΕΚ.
Παρεμβαίνει η Βασιλική Σελιώτη, συγγραφέας του «Λογοτεχνία και τραύμα. Το 1974 στην κυπριακή και ελλαδική λογοτεχνία» (Επίκεντρο, 2021)
Zoom meeting
https://us02web.zoom.us/j/83290729070…
Meeting ID: 832 9072 9070
Passcode: 839294
Για τα βιβλία:
” Η Αϊσέ πάει διακοπές”: «Στα βιβλία της η Κωνσταντία Σωτηρίου θέτει στο επίκεντρο τη διπλή αίσθηση συντριβής τόσο των Κύπριων γενικά όσο και των γυναικών ειδικότερα. Επομένως, μέσω της επικάλυψης των συστημάτων καταπίεσης, ορθώνεται η κυπριακή τραγωδία ως τραύμα τόσο των ντόπιων ενώπιον των εισβολέων όσο και των γυναικών απέναντι στην ανδρική επιθετικότητα. Φαίνεται πως η γυναικεία οπτική αντανακλά όχι μόνο τον πόνο των αμάχων για τις απώλειες των ανδρών, αλλά και τον ανθρώπινο θρήνο απέναντι στα δεινά της Ιστορίας. Έτσι, ο πόνος τους ορθώνει έναν αντιπολεμικό παιάνα, μια κραυγή οδύνης, η οποία διατυμπανίζει τον φιλειρηνικό της σκοπό» (Σελιώτη, 2021: 340-348)
« Το Κόκκινο στην πράσινη γραμμή του Βασίλη Γκουρογιάννη ξεβολεύει την εθνική μνήμη ανακαλώντας έναν άδοξο πόλεμο, επιμελώς απωθημένο πίσω από τους επίσημους όρους «πραξικόπημα» και «τουρκική εισβολή», και θέτει βασανιστικά ερωτήματα προς πολλές πλευρές, όχι μόνον αυτές που αισθάνθηκαν θιγμένες από το βιβλίο» (Δ. Κούρτοβικ , ΤΑ ΝΕΑ 24/12/2009)

Στα φτερά της Ιστορίας, Απηχήσεις της Κατοχής και του Εμφυλίου στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή

/0 Comments/in , /by
“Απηχήσεις της Κατοχής και του Εμφυλίου στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή“, Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2022, στις 7μμ.
Η τέταρτη διαδικτυακή συνάντηση του κύκλου” Στα φτερά της Ιστορίας” που διοργανώνει ο ΟΙΕΕ και το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Zoom meeting
Meeting ID: 825 4598 2193
Passcode: 995284
Συζητούν οι συγγραφείς Μαρία Στεφανοπούλου, Ελισάβετ Χρονοπούλου και Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης με τον Δημήτρη Παπαγεωργάκη,εκπαιδευτικό, Msc Νεοελληνική Φιλολογία, συμμετείχε σε ομάδες που εκπόνησαν εκπαιδευτικό υλικό και το Πρόγραμμα Σπουδών για τη Λογοτεχνία της Γ΄ Λυκείου (2019).
Αφόρμηση τα βιβλία τους “Άθως ο δασονόμος”, Το Ροδακιό 2014, “Ο έτερος εχθρός”, Πόλις 2017,“Το χιόνι των Αγράφων”, Κίχλη 2021.
Για το “‘Αθως ο δασονόμος“:“ Το μυθιστόρημα της Μαρίας Στεφανοπούλου θέλει να θεραπεύσει ένα διπλό, ιστορικά συγχρονισμένο τραύμα. Υπεύθυνοι για τα Καλάβρυτα ήταν οι ναζί και οι ξένοι – η Μαριάνθη θα βάλει στον λογαριασμό και τους έλληνες αντάρτες. Υπεύθυνοι για τον Εμφύλιο, που ξεκινάει ήδη από την εποχή των Καλαβρύτων, είναι τόσο ο Εθνικός Στρατός όσο και οι κομμουνιστές. Η διαιώνιση, ωστόσο, αυτών των ευθυνών, όπως θα δείξει κατ’ επανάληψη ο εκτελεσμένος Αθως, δεν οδηγεί πουθενά και η λήθη μπορεί, εν μέρει τουλάχιστον, να είναι κάποτε πιο ανακουφιστική από τη μνήμη: μόνο έτσι θα καταφέρουμε να κλείσουμε τις πατρογονικές πληγές και να ζήσουμε επιτέλους τη δική μας ζωή χωρίς εκ παραλλήλου να ξεχάσουμε ποτέ τι όντως έχει συμβεί.”
Β. Χατζηβασιλείου, ΤΟ ΒΗΜΑ 9/5/2014
Για το “Ο έτερος εχθρός“: “…. Τα διηγήματά της «Ο έτερος εχθρός» (εκδ. Πόλις) συνθέτουν αρθρωτά ένα ευρύτερο αφήγημα, σαν σπουδή πάνω στη μνήμη και ελεγεία πάνω στο τραύμα. Με την κινηματογραφική διαδρομή της, η Ελισάβετ Χρονοπούλου μοιάζει να ορίζει ένα βλέμμα ευρύχωρο, και τολμηρό, ένα βλέμμα θριάμβου, ήττας και συνθηκολόγησης. Έρχεται η χρονική συγκυρία που μία σπουδή μνήμης πάνω στις σκιές της Ιστορίας συμπίπτει με το κλείσιμο μεγάλων κύκλων. Αλλά η Ελισάβετ Χρονοπούλου, ενώ μιλάει για τη γερμανική Κατοχή, επιλέγοντας δέκα περιπτώσεις αμφίδρομης ανασκόπησης και απρόσμενης παλινδρόμησης, εκτείνει το βλέμμα της σε ένα φιλοσοφικά επεξεργασμένο έδαφος ανθρώπινης αμηχανίας. Συνθλίβει τον άνθρωπο η επίπτωση της ιστορικής συγκυρίας και η συνάντηση με τον θάνατο, αλλά τον διευρύνει η διαχείριση αυτής της ανάμνησης, τον διαστέλλει η επίγνωση της τυχαιότητας και τον ελευθερώνει η σύμπτωση της επιβίωσης.”
N. Βατόπουλος , Καθημερινή 16/1/20
Για το “Το χιόνι των Αγράφων“:«Βεβαίως, ο Χατζημωυσιάδης ούτε για μια στιγμή δεν χάνει τον στόχο του. Βάζει τον άνθρωπο στο κέντρο της ιστορικής δίνης, τον άνθρωπο εν πολέμω και το πεπρωμένο του, ανθρώπους κάποτε αγέρωχους και τώρα αθύρματα, προδομένους και ηττημένους. Υπ’ αυτή την έννοια, αξιοποιώντας και τις προκρίσεις της «ιστορίας από κάτω», ο συγγραφέας των Εξόδων νοσηλείας (Ενύπνιο, 2020) μας φιλοδωρεί με ένα κατορθωμένο μυθιστόρημα για την ανακατασκευή της μνήμης και του βαθιά χαραγμένου τραύματος. Δεν πρόκειται μόνο για τα τραύματα που το χιόνι διέστιξαν, το χιόνι στον βορινό όγκο του Οθρυος, στον Κίσαβο, στον Ολυμπο, στα Πιέρια, στον Γράμμο, στον κάμπο των Φαρσάλων πριν, στον Πηνειό. Πρόκειται για ένα επίμοχθα κεντημένο κείμενο, μια πένθιμη συμφωνία σε έξι μέρη, για τη συντριβή του μαχόμενου και μαχητικού ανθρώπου.»
Η. Καφάογλου, Εφημερίδα των Συντακτών 28/5/2022